Dwaraka tirumala history in telugu(ద్వారకా తిరుమల చరిత్ర)

.

ద్వారకా తిరుమల – ఒక ఆధ్యాత్మిక తీర్థం

‘వాల్మికం’ (చీమల కొండ) కొండపై తీవ్ర తపస్సు చేసిన ద్వారకా మునికి శ్రీ వేంకటేశ్వరుని ఆత్మ విగ్రహం దర్శనమిడింది. ఆయన పేరు మీద ఈ పుణ్యక్షేత్రానికి ద్వారకా తిరుమల అని నామకరణం చేశారు. కలియుగ వైకుంఠంగా భావించబడే ఈ క్షేత్రాన్ని భక్తులు చిన్న తిరుపతి అని కూడా అంటారు.

పవిత్ర జలాల వస్త్రధారణ

పురాణాల ప్రకారం, గంగా, యమున వంటి ఉత్తర భారతీయ నదులు వాటి ఉద్భవ స్థానం నుంచి మొదలుకొని సముద్రం చేరే వరకు పవిత్రతను పొందుతూ వస్తాయి. అదేవిధంగా, దక్షిణ భారతదేశంలో కృష్ణా, గోదావరి నదులు సముద్రంలో కలిసే కొద్దీ మరింత పవిత్రంగా భావిస్తారు. ఈ పవిత్ర నదుల తీరాలలో అనేక పుణ్యక్షేత్రాలు, స్నానఘట్టాలు ఉండటానికి ఇదే కారణం.

బ్రహ్మ పురాణం ప్రకారం, కృష్ణా, గోదావరి నదుల మధ్య ఉన్న ద్వారకా తిరుమల ప్రాంతం భారతదేశంలో అత్యంత పవిత్రమైన ప్రదేశాలలో ఒకటి. ఈ ప్రాంతం ఈ రెండు పవిత్ర నదులతో ఆశీర్వదించబడింది.

తిరుమల తిరుపతికి వెళ్లలేని భక్తులు తమ మొక్కులు తీర్చుకోవడానికి ద్వారకా తిరుమలను ‘చిన్న తిరుపతి‘గా భావిస్తారు. తిరుమలలో చేసే పూజలు, నైవేద్యాలు ఇక్కడ చేసినా సమాన ఫలితం లభిస్తుందని నమ్మకం.

కాలాతీత భక్తి: సత్యయుగం నుండి వర్తమానం వరకు

ద్వారకా తిరుమల ఆలయం తన ప్రాచీనతకు ప్రసిద్ధి. పురాణాల ప్రకారం, ఈ ఆలయం సత్య యుగం నుంచే భక్తులను ఆకర్షిస్తూ వస్తోంది. బ్రహ్మ పురాణం ప్రకారం, శ్రీరాముని ముత్తాత అయిన అజ మహారాజు తన వివాహం కోసం ఇందుమతి స్వయంవరానికి వెళ్ళే మార్గంలో ఈ ఆలయాన్ని దర్శించాడు. అయితే, యుద్ధానికి వెళ్లే తొందరలో ఆలయ దర్శనం చేయకుండా వెళ్ళాడు. దీంతో, యుద్ధంలో అతను కష్టాలు ఎదుర్కోవాల్సి వచ్చింది. తన తప్పును గ్రహించిన అజ మహారాజు వెంకటేశ్వర స్వామిని ప్రార్థించగా, అతనికి విజయం లభించింది. ఈ ఘటన తర్వాత, ద్వారకా తిరుమల ఆలయం మరింత ప్రసిద్ధి చెందింది.

రెండు ప్రధాన విగ్రహాల(Why there are two idols in Dwaraka Tirumala)

ఒకే విమాన శిఖరం కింద రెండు విగ్రహాలున్న దృశ్యం అత్యంత అద్భుతమైనది. ఒకటి స్వయంభూ విగ్రహం, ఇది భగవంతుని అసంపూర్ణ రూపాన్ని ప్రతిబింబిస్తుంది. పురాణాల ప్రకారం, ద్వారకా మహర్షి ఈ స్వయంభూ విగ్రహాన్ని ప్రతిష్ఠించారు. ఆయన పాదాలను పూజించకుండా భగవంతుని ఆరాధన పూర్తి కాదని పూర్వీకులు నమ్మారు. అందుకే, వైఖానస ఆగమ శాస్త్రం ప్రకారం, స్వయంభూ విగ్రహానికి వెనుక ఒక పూర్తి విగ్రహాన్ని ప్రతిష్టించారు.

స్వయంభూ విగ్రహాన్ని పూజించడం వల్ల మోక్షం లభిస్తుందని, పూర్తి విగ్రహం ధర్మ, అర్థ, కామాలను సూచిస్తుందని నమ్మకం. ఈ రెండు విగ్రహాలకు సంవత్సరానికి రెండుసార్లు తిరుకల్యాణోత్సవం వైభవంగా జరుగుతుంది. వైశాఖ మాసంలో స్వయంభూ విగ్రహానికి, ఆశ్వయుజ మాసంలో పూర్తి విగ్రహానికి కళ్యాణం జరుపుకుంటారు.

గర్భగుడి వైభవం

గర్భగుడిలోకి అడుగు పెట్టగానే, హృదయం పరమానందంతో నిండిపోతుంది. మూలవిరాట్టు వేంకటేశ్వర స్వామి విగ్రహం దర్శనమిస్తే, అనంతమైన శాంతి లభిస్తుంది. పురాణాల ప్రకారం, స్వామి పాదాలు భూమిలో ఉన్నట్లు భావించి, బలి చక్రవర్తి ప్రత్యేకంగా పూజిస్తారు. శ్రీ రామానుజులు ప్రతిష్ఠించిన పూర్తి పరిమాణ విగ్రహం, స్వామి వైభవాన్ని మరింత ప్రకాశవంతం చేస్తుంది. పద్మావతి, నాంచారి దేవతలు తూర్పు ముఖంగా ఉన్న అర్థమండపంలో భక్తులను ఆశీర్వదిస్తున్నారు. అన్ని సౌకర్యాలతో కూడిన ఈ దివ్యక్షేత్రం, భక్తులకు నిజమైన ఆధ్యాత్మిక ఆనందాన్ని ప్రసాదిస్తుంది.

సామరస్యపూర్వక కలయిక: ఆదిశేషంపై శివుడు, విష్ణువు

ఇక్కడ అత్యంత ఆశ్చర్యకరమైన విషయం ఏమిటంటే, నగ్న కంటికి కూడా సర్పంలా కనిపించే ఈ కొండ, అనంత శేషుని భూరూపంగా భావించబడుతుంది. పురాణాల ప్రకారం, అనంత శేషుడు తన తలపై మల్లికార్జునుని మరియు తోకపై వెంకటేశ్వరుని మోస్తున్నాడు. ఇది శైవ, వైష్ణవ మతాల సమన్వయానికి ఒక అద్భుతమైన ఉదాహరణ.

నిర్మాణ వైభవం మరియు చారిత్రక వారసత్వం

ఆలయం దక్షిణ భారతదేశ వాస్తుశిల్పానికి ఒక ప్రత్యక్ష ఉదాహరణ. 18వ శతాబ్దంలో ధర్మ అప్పారావు చేసిన విస్తరణలతో ఈ ఆలయం మరింత అద్భుతంగా మారింది. విమానం, మండపం, గోపురాలు, ప్రాకారం వంటి అద్భుతమైన నిర్మాణాలు ఈ కాలపు ఘనతను తెలియజేస్తాయి. 19వ శతాబ్దంలో రాణి చిన్నమ్మారావు చేసిన బంగారు ఆభరణాలు, వెండి వాహనాల దానం ఆలయ వైభవాన్ని మరింత పెంచింది.

ప్రధాన ఆలయం దక్షిణం వైపు ఐదు అంతస్తుల ప్రధాన రాజగోపురం మరియు మిగతా మూడు వైపులా మూడు గోపురాలతో అలంకరించబడి ఉంది. నగార శైలిలో నిర్మించబడిన విమానం, పాత ముఖమంతపం కంటే చాలా పెద్దది. ప్రాకారం చుట్టూ అనేక ఆళ్వార్ల ఆలయాలు ఉన్నాయి. విశాలమైన ప్రాంగణం మొత్తాన్ని రాతితో అలంకరించి, పూల చెట్లతో అందంగా తీర్చిదిద్దారు. ఆంజనేయస్వామి, గరుడ విగ్రహ, ద్వారక మహర్షి, శ్రీ తాళ్లపాక అన్నమాచార్యుని విగ్రహాలు ఈ ఆలయంలోని ఇతర ఆకర్షణలు.

ఆచారాలు మరియు వేడుకలను ఆవిష్కరించడం

రోజువారీ ఆచారాలు: భక్తి యొక్క సింఫనీ

ద్వారకా తిరుమలలో సుప్రభాతం నుండి ఏకాంత సేవ వరకు, రోజువారీ నిర్వహించే అన్ని ఆర్చనలు ఒక నిర్దిష్ట క్రమంలో సాగుతాయి. ఇందులో వేద పారాయణం, కల్యాణోత్సవం, నివేదన వంటి అనేక విశిష్ట సేవలు ఉన్నాయి.

వారపు ఆచారాలు: సంప్రదాయానికి ఒక గీతం

వారాంతపు సేవల్లో శుక్రవారాల్లో స్నపన పూజ, బుధవారం ప్రత్యేక స్వర్ణ తులసిదల కైంకర్య సేవ నిర్వహిస్తారు. ముఖ్యంగా శని, ఆదివారాల్లో వారసేవలు ఉండవు.

పండుగలు: భక్తి తాలూకు వస్త్రధారణ

వైభవవంతమైన సంప్రదాయాలకు నిలయంగా నిలిచే ఈ ఆలయంలో ప్రతి పండుగ ఒక అద్భుతమైన కళాఖండం. వైశాఖ మాసంలో స్వయం ప్రతిరూప విగ్రహానికి జరుపుకునే తిరుకల్యాణోత్సవం ఆధ్యాత్మిక వైభవానికి నిదర్శనం. ఇదే విధంగా, ఆశ్వయుజ మాసంలో ప్రతిష్ఠిత విగ్రహానికి నిర్వహించే తిరుకల్యాణోత్సవం భక్తుల హృదయాలను కొల్లగొంటుంది. జనవరిలో గిరిప్రదక్షిణ, ఏప్రిల్-మే నెలలలో వైశాఖ కళ్యాణం మరియు రాధోత్సవం, సెప్టెంబర్‌లో పవిత్రోత్సవం, నవంబర్‌లో నృసింహ సాగర్ చెరువులో జరుగుతున్న తెప్పోత్సవం వంటి పండుగలు ఈ ఆలయానికి ప్రత్యేక ఆకర్షణలు. ప్రతి పండుగ భక్తి, సంస్కృతి మరియు ఆధ్యాత్మికతల అద్భుత కలయిక.”

అదనపు వివరణ:

• తెప్పోత్సవం: నృసింహ సాగర్ చెరువులో జరిగే ఈ ఉత్సవం అత్యంత వైభవంగా జరుగుతుంది.
• వైశాఖ కళ్యాణం: స్వయం ప్రతిరూప విగ్రహానికి జరుపుకునే ఈ కళ్యాణోత్సవం ఆలయంలోని ప్రధాన ఆకర్షణ.
• ఆశ్వయుజ కళ్యాణం: ప్రతిష్ఠిత విగ్రహానికి జరుపుకునే ఈ కళ్యాణోత్సవం భక్తులను ఆకర్షిస్తుంది.
• గిరిప్రదక్షిణ: ఆలయ ప్రాకారాన్ని ప్రదక్షిణ చేయడం ద్వారా భక్తులు పాపాల నుండి విముక్తి పొందుతారని నమ్ముతారు.
• రాధోత్సవం: ఈ ఉత్సవంలో స్వామివారిని వివిధ వాహనాలపై ఊరేగిస్తారు.
• పవిత్రోత్సవం: ఆలయ శుద్ధీకరణకు సంబంధించిన ఈ ఉత్సవం ప్రత్యేకమైనది.

పవిత్ర ఆచారాలు మరియు నైవేద్యాలు

ప్రసాదం: ఒక దివ్య వంటల వ్యవహారం

ద్వారకాతిరుమలలో భక్తులకు అనేక రకాల ప్రసాదాలు అందించబడుతున్నాయి. ప్రసిద్ధి చెందిన లడ్డూతో పాటు, దద్దోజనం, కట్టుపోంగళి, సర్కారాపోంగళి, పులిహోర, కడంబం, గారిముక్కలు మరియు అప్పాలు వంటి వివిధ రకాల పదార్థాలు భక్తులకు అందించబడుతున్నాయి. ఈ ప్రసాదాలు భక్తుల ఆధ్యాత్మిక అనుభవాన్ని మరింత ప్రత్యేకంగా చేస్తాయి.

హెయిర్ టాన్సింగ్: భక్తికి చిహ్నం

ద్వారకా తిరుమలలో భక్తులు తమ భక్తిని ప్రదర్శించేందుకు కల్యాణ కట్ట వద్ద తలనీలాలు సమర్పించడం ఒక ప్రత్యేకమైన ఆచారం. ఈ సంప్రదాయం బాలాజీ పురాణంలోని నీలాదేవి యజ్ఞంతో ముడిపడి ఉంది. భక్తులు తమ మొక్కులు తీర్చేందుకు ఈ ఆచారాన్ని పాటిస్తారు.

కమ్యూనిటీ వెల్ఫేర్ ఇనిషియేటివ్స్

అన్నదానం ట్రస్ట్:

1994లో ఏర్పాటైన శ్రీవేంకటేశ్వరస్వామి వారి సస్వత అన్నదాన ట్రస్టు ఆధ్వర్యంలో అన్నప్రసాదాల పంపిణీ జరుగుతోంది. ఆదాయపు పన్ను చట్టంలోని సెక్షన్ 80(c) పరిధిలోకి వచ్చే ఈ ట్రస్ట్ సాధారణ రోజుల్లో యాత్రికులకు ఉచిత భోజనం, వారాంతాలు, శుభదినాల్లో విస్తృత నైవేద్యాలను అందిస్తుంది. దాతలకు, యాత్రికులకు సౌకర్యాలు పెంచేందుకు నూతన అన్నప్రసాద భవన నిర్మాణానికి ప్రణాళికలు రూపొందిస్తున్నారు.

గోశాల: దివ్య పశువుల సంరక్షణ

కొండపై గోశాల నిర్వహణ, ద్వారకా తిరుమల వారి బాగోగులను పర్యవేక్షిస్తుంది 300కు పైగా ఆవులు, దూడలు.. రోజూ గోపూజలు చేయడం వల్ల గోశాలలో రోజుకు 200 లీటర్లకు పైగా పాలు వస్తాయి. ఆవులకు క్రమం తప్పకుండా పశువైద్య సంరక్షణ లభిస్తుంది, వాటి ఆరోగ్యానికి భరోసా ఇస్తుంది మరియు ఆలయ పవిత్ర వాతావరణానికి దోహదం చేస్తుంది.

చివరగా, ద్వారకా తిరుమల పురాతన ఆధ్యాత్మిక ఆచారాలకు సాక్ష్యంగా మాత్రమే కాకుండా సంప్రదాయం మరియు ఆధునికత యొక్క నిరంతర కలయికకు సజీవ సాక్ష్యంగా నిలుస్తుంది. ద్వారకాతిరుమల దివ్యకాంతిని ఆవరించి భక్తి, ఆచారాలు, సమాజసేవతో కూడిన కాలాతీత ప్రయాణంలో భక్తులు పాల్గొంటారు.